Ջերմային էներգիա


Ջերմային էներգիան արտադրվում է այն դեպքում, երբ ատոմների և մոլեկուլների արագ շարժման և միմյանց բախման արդյունքում ջերմաստիճանի բարձրացում է տեղի ունենում: Նյութը կազմող մոլեկուլներն ու ատոմները անընդհատ շարժվում են: Երբ նյութը տաքանում է, ջերմաստիճանի բարձրացումը ստիպում է այդ մասնիկներին ավելի արագ շարժվել և բախվել միմյանց:

Երկրի վրա ջերմային էներգիայի գլխավոր աղբյուրը արևն է, որի էներգիան Երկրի վրա ապահովում է կյանքի համար անհրաժեշտ ջերմաստիճանը, ինչպես նաև, լուսասինթեզի միջոցով՝ բույսերում օրգանական նյութերի ստեղծումը: Ջերմային էներգիայի աղբյուրներ են նաև վառելանյութերը, որոնք առաջացել են հազարամյակների ընթացքում՝ բույսերի, կենդանի օրգանիզմների քայքայումից: Դրանց պաշարները գտնվում են Երկրի ընդերքում և սահմանափակ են:

Ջերմային էներգիայի հզոր աղբյուրներ կան նաև Երկրի խորքերում: Դրանք տաք աղբյուրներն են ու գեյզերները: Վառելանյութի պաշարները սահմանափակ են, այդ պատճառով անհրաժեշտ է խնայողաբար օգտագործել վառելանյութերը և միաժամանակ մտածել էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների օգտագործման մասին, ինչպիսիք են՝ թափվող ջրի էներգիան, քամու էներգիան, Արեգակի էներգիան և այլն:

Նավթ

Նավթը հանածո վառելիք է, որը առաջացել է հին ծովային օրգանիզմների մնացորդներից: Միլիոնավոր տարիներ առաջ ջրիմուռներն ու բույսերը ապրում էին ծանծաղ ծովերում: Մեռնելուց և ծովի հատակին խորտակվելուց հետո օրգանական նյութը խառնվեց այլ նստվածքների հետ և թաղվեց: Միլիոնավոր տարիներ բարձր ճնշման և բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում այդ օրգանիզմների մնացորդները վերածվել են այն բանի, ինչը մենք այսօր գիտենք որպես հանածո վառելիք: Ածուխը, բնական գազը և նավթը բոլորն էլ հանածո վառելիք են, որոնք առաջացել են համանման պայմաններում:

Այսօր նավթը հայտնաբերվում է հսկայական ստորգետնյա ջրամբարներում, որտեղ տեղակայված էին հին ծովեր: Նավթի ջրամբարներ կարելի է գտնել ցամաքի կամ օվկիանոսի հատակի տակ: Նրանց հում նավթը արդյունահանվում է հսկա հորատման մեքենաներով:

Հում յուղը սովորաբար սեւ կամ մուգ շագանակագույն է, բայց կարող է լինել նաև դեղնավուն, կարմրավուն, թուխ կամ նույնիսկ կանաչավուն: Գույնի տատանումները ցույց են տալիս հում յուղի տարբեր պաշարների հստակ քիմիական բաղադրությունները:

Նավթից պատրաստվում են բենզինը `մեր առօրյա կյանքում կարևոր արտադրանք: Այն նաև մշակվում է և հազարավոր տարբեր իրերի մի մաս, ներառյալ անվադողեր, սառնարաններ, փրկարար բաճկոններ և անզգայացնող նյութեր:

Երբ բենզինը, ինչպիսիք են նավթամթերքները այրվում են էներգիայի համար, դրանք ազատում են թունավոր գազեր և մեծ քանակությամբ ածխաթթու գազ ՝ ջերմոցային գազ: Ածխածինն օգնում է կարգավորել Երկրի մթնոլորտային ջերմաստիճանը և բնական հավասարակշռությանը ավելացնելով ՝ հանածո վառելիք այրելով, բացասաբար է ազդում մեր կլիմայի վրա:

Գոյություն ունեն հսկայական քանակությամբ նավթ, որը հայտնաբերվել է Երկրի մակերևույթի տակ և խեժահանքերում, որոնք մակերեսով պղպջակում են: Այնուամենայնիվ, նավթը, ինչպես ածուխը և բնական գազը, էներգիայի չվերականգնվող աղբյուր է: Այն ձևավորեց միլիոնավոր տարիներ, և երբ այն արդյունահանվում և սպառվում է, մենք ոչ մի կերպ չենք կարող այն փոխարինել:

Նավթ, ածուխ և գազ

Նավթ – բնական եղանակով հայտնվող հեղուկ է, որը հայտնվում է երկրագնդի ժայռերի կազմավորումների մեջ և բաղկացած է բազմազան ածխաթթվածիններից, ինչպես նաև այլ օրգանական բաղադրյալներից։ Այն հայտնվում է երկրագնդի ժայռերի կազմավորումների մեջ, ծովերի ընդերքում։

Ածուխ – ամենակարևոր բրածո վառելիքներից մեկը, որը սովորաբար սև է լինում և հանդիպում է շերտավորված նստվածքային հանքավայրերում: Ածուխը էներգիայի հիմնական աղբյուրներից է էլեկտրական էներգիայի արտադրության մեջ որը օգտագործում է գոլորշու արտադրություն: Բացի այդ, ածուխի գազաֆիկացումը և հեղուկացումը առաջացնում են գազային և հեղուկ վառելիք, որոնք կարող են հեշտությամբ տեղափոխվել և հարմարավետորեն պահվել տանկերի մեջ:


Բնական գազ – էներգիայի համար բնական գազի այրումը քչացնում է գրեթե բոլոր տեսակի օդի աղտոտիչների և ածխաթթու գազի արտանետումները, քան այրվող ածուխը կամ նավթը։ Բնական գազի մաքուր այրման հատկությունները նպաստել են ԱՄՆ-ում էլեկտրաէներգիայի արտադրության և որպես նավատորմի տրանսպորտային միջոցների փոխադրման վառելիքի բնական գազի օգտագործման ավելացմանը:

Երեքն էլ արտահանվում են ընդերքից, բայց վնասում են բնությունը: Ածուխը հանվում է երկու եղանաով, այն համեմատաբար ավելի հեշտ ու անվտանգ է: Նավթը կարող է մեծ վնաս հասցնել, որովհետև մեկ է աղտոտում է բնությունը, օրինակ` ծովի ընդերքից հանելու ժամանակ: Քանի որ նավթը ջրից թեթև է, այն մնում է ջրի երեսին, և փակելով ջուրը, չի թողնում, որ արևի ճառագայթները մտնեն ջրի մեջ, ինչը վտանգավոր է շատ բույսերի համար, որոնք սնվում են արևի լույսով: Եվ վտանգավոր է նաև ջրային կենդանիների համար։ Գազի տեղափոխման հիմնական միջոցը խողովակաշարերն են: 75 մթնոլորտ ճնշման տակ այն հեշտությամբ տեղափոխվում է մինչև 1,4 մ տրամագիծ ունեցող խողովակներով: Գազը էկոլոգիապես ամենամաքուրն է, արտահանելիս չի աղտոտվում միջավայրը, բայց այն հրդեհավտանգ է։